BIOGRADSKA GORA
Na teritoriji planine Bjelasica nalazi se najmanji, ali ne i manje važan Nacionalni park Biogradska gora. Poslije samo šest godina nakon što je Jelouston u Americi proglašen za prvi nacionalni park u svijetu na prostoru oko Biogradskog jezera nastao je „Knjažev zabran“, kasnije „Branik kralja Nikole“ , tada su Rovčani i Moračani poklonili su svoje posjede oko Biogradskog jezera knjazu Nikoli, koje je on učinio prvim neformalno zaštićenim područjem u Evropi. A Nacionalni park postaje od 1952.godine. Podijeljen je na četiri opštine : Kolašin, Mojkovac, Berane, Andrijevica.
Površina: 5.650ha
Površina prašumskog rezervata: 1600ha
Nadmorska visina: od 832 mnv na Tari do 2139 mnv Crna Glava
Hidrografija: glečerska jezera (Biogradsko, Ursulovačko, Pešića, Šiško i Ševarine); Biogradska rijeka, Jezerštica, stalni i povremeni izvori i karstna vrela
Biogradsko jezero:
Nadmorska visina: 1.094 m
Površina: 228.500 m²
Zapremina: 1.052.763 m³
Maksimalna dubina: 12.1 m
Klima: umjereno kontinentalna, jadransko mediteranska, subplaninska, planinska
Reljef: karakteriše ga velika razuđenost i brojni oblici, koji prate planinski reljef. Izgrađen je od 4 grebena sa najvećim vrhovima:
Crna glava 2.139m
Zekova glava 2.117m
Troglava 2.072m
Pešića, Ursulovačko (Veliko i Malo) i Šiško (Veliko i Malo).
U Parku postoje 26 odvojenih zajednica biljaka, sa oko 2.000 biljnih vrsta, među kojima je 20% endema Balkanskog poluostrva i oko 90 vrsta drveća.
Raznovrstan je i životinjski svijet sa 200 vrsta ptica, 80 vrsta leptira, 350 vrsta insekata i tipičnim sisarima (vuk, medvjed, lisica, srna, vjeverica, puh).
Brojni su arheološki lokaliteti, sakralni spomenici, nekropole, a posebno je karakteristično narodno graditeljstvo (katuni, savardaci, brvnare, vodenice).
Rezervat: prašuma u slivu Biogradske rijeke i Jezerštice.
Predstavlja jedinstven primjer evolucije različitih šumskih zajednica.
– preko 220 biljnih vrsta (90 vrsta dendroflore);
– najčešće vrste drveća su bukva, jela, smrča, javor, bijeli jasen, planinski javor,
planinski brijest, siva jova;
– starost pojedinih stabala je procijenjena na preko 400 godina, od kojih su neka preko
40m, pa čak i 60m, visine.Endemične vrste: munika, molika, planinski javor, crnogorski zvončić, crnogorska petoprsta, dinarski rožac, velecvjetni rožac,
Lakušićev karanfil, Pančićev mliječac, Pančićev odoljen, albanski ljiljan, perunika bosanska, Sendterova pušina, siva babina svila, jezikolika hajdučka trava, siparska hajdučka trava, …Faunističko bogastvo Nacionalnog parka Biogradska gora uslovljeno je složenim istorijskim razvojem i uticajem osnovnih ekoloških faktora:
geografskog položaja, orografskim faktorima, geološko-hidrološkim odlikama, klimatski faktor i antropogenim uticajem.Zastupljene su četiri zone koje se odlikuju specifičnom faunom.Ekosistem reliktnih listopadnih šuma predstavljen je faunom: mediteranska sjenica, bjelovrata muharica, lilfordov djetlić, puh orašar.
Ekosistem prašume predstavljen je vrstama ptica: grmuše, zebe, sjenice puzgavci, mišar, sivi soko i jastreb. Faunu sisara čine: srna, jelen i divlja svinja.
Vodeni biotop čine Biogradsko jezero i rijeka Tara.
U Biogradskom jezeru egzistiraju tri autohtone vrste riba: potočna pastrmka, gaovica, peš, i dvije neautohtone vrste: zlatovčica i kalifornijska pastrmka.
Biogradsko jezero je reproduktivni centar balkanskog endemita grčke žabe i mrmoljka.
Visoko-planinski ekosistem je stanište surog orla, vjetruške, a najviši planinski vrhovi su stanište glacijalnih vrsta ptica: snežna zeba, ušata ševa, planinski popić.
Osnovna odlika Bjelasice je visinska zonalnost.
Svaka visinska zona, u sadejstvu sa geološkom podlogom, klimom, vegetacijskim pokrivačem i dr. ima i specifične životinjske zajednice.
Razlikuju se četiri osnovna ekosistema – bioma:
Ekosistem reliktnih listopadnih šuma jako mješovitog sastava predstavlja staništa rasprostranjena uglavnom u srednjoj visinskoj zoni, i skoro sve listopadne šume Bjelasice spadaju u ovaj biom. Karakterističan je za mediteranske planine, a prostire se i do unutrašnjosti kontinenta prateći tople i zaklonjene doline rijeka i kanjona.
Na prostoru Bjelasice nalazi se na osunčanim padinama prisojnih strana rječnih dolina i kanjona..
Ovaj ekosistem se odlikuje specifičnom faunom. Tipični predstavnici su mediteranska sjenica, lilfordov šareni djetlić, bjelovrata muharica, puh orašar i dr.Ekosistem prašumeEkosistem prašume, važan kao prirodna cjelina životinjskih i biljnih vrsta, predstavlja jezgro Nacionalnog parka “Biogradska gora”.
U njemu se ne mogu izdvojiti neke markantne životinjske, egzotične vrste koje bi tu obitavale. Najznačajnija je fauna ptica, posebno šumskih ptica pjevačica.
To su obične, brojne ptice kao što su grmuše, zebe, sjenice i puzavci. Ovdje se gnijezde neke od ptica grabljivica, npr. mišar, sivi soko, jastreb, šumska sova i dr. kao i neke koke.
Fauna sisara je manje brojna i atraktivna. Od značaja je fauna sitnih šumskih glodara koje čine veoma važnu kariku između vegetacije, insekata i grabljivica.
Od krupne divljači mogu se izdvojiti srna, kao autohtona šumska vrsta, divlja svinja i jelen, koji je alohtona-unesena vrsta.
Populacije insekata, gmizavaca i vodozemaca su takođe važan činilac u očuvanju ekološke ravnoteže ekosistema.
Vodeni ekosistemi
Vodeni ekosistem odlikuje se specifičnošću živog svijeta, od kojeg većina vrsta nastanjuje samo ove životne zajednice na Bjelasici.
Najznačajniji vodeni objekti su rijeka Tara, Biogradsko i ostala lednička jezera na planini, kao i nekoliko manjih vodenih tokova.
U njima se nalaze tipični vodeni organizmi-ribe i vodeni insekti. Populacija autohtone vrste je potočna pastrmka, koja se nalazi u Tari i Biogradskom jezeru.
Neka jezera su poribljena neautohtonim vrstama, koje su smanjile ili potpuno uništila one autohtone.
Vodeni insekti (larvenih stadijuma) predstavljaju osnovnu hranu za ribe i učestvuju u lancima ishrane drugih životinja, npr. ptica i sisara.
Vodene površine služe i kao pojilišta i mjesta za odmor u periodu migracije ptica.
Visokoplaninski ekosistemi
Visokoplaninski ekosistem čine staništa visokih planina iznad gornje šumske granice. To su grupe karakterističnih ekosistema kao što su pašnjaci, livade, kamenjari i litice.
One su zbog posljedica ledenog doba floristički interesantne. U ovom sistemu se nalaze više rijetkih i ugroženih vrsta životinja, kao i plemenite divljači.
Litice i kamenite strme strane planinskih vrhova staništa su najkrupnijih i najugroženijih ptica grabljivica i lešinara kao što su: suri orao, bjeloglavi sup, soko, vjetruška.
Na najvišim planinskim vrhovima nalaze se neke tipično glacijalne vrste ptica, kao što su sniježna ušata ševa, planinski popić i dr. Stanovnik litica je i rijetka zaštićena ptica puzgaca.
Visokoplaninska zona je i stanište divokoze.
AKTIVNI ODMOR
Za ljubitelje aktivnog odmora tu su :
Pješačenje
Može se iznajmiti i vodička služba. Jedan dio najpoznatije označene planinske transferzale CT-1, određene 1987 god., ukupne dužine 120km, prelazi preko ovih prostranstava takođe.
Moguće je preći put u njegovoj totalnoj dužini od 6 dana ili njegov dio koji obuhvata Planinu Bjelasicu i NP Biogradska gora za tri dana.Planinska staza: Bjelojevića rijeka-Lanista-Jarčeve strane-Katuni Biogradsko jezero-Bendovac-Dolovo-Svatovsko groblje-Jusin brijeg-Provalija-kota2019-Crna glava-Pesica jezero-Jelovica
Dužina staze: 35 km
Težina staze: srednje teška
Vrijeme prolaza: 8:00 hPlaninska staza: Šiška-katun Šiška-Ursulovac-Crna glava-Zekova glava-katun Vranjak
Dužina staze: 18 km
Težina staze: srednje teška
Vrijeme prolaza: 3:50 hPlaninska staza: Kolašin-Bakovica klisura-Trebaljevo-Goles-Ravni jeljak-Biogradska gora-Biogradsko jezero-Kraljevo kolo
Dužina staze: 7 km
Težina staze: srednje teška
Vrijeme prolaza: 3:00 hPlaninska staza: Kolašin-Basanje brdo-Melaja-Lica-Kordelj-Jagnjačar-Jagnjačarska bara-Savina bara-kota2077-Crna glava
Dužina staze: 12 km
Težina staze: srednje teška
Vrijeme prolaza: 3:00 h
Edukativna staza: Cijelim obodom Biogradskog jezera pruža se edukativna staza dužine 3,4 km, opremljena interaktivnim mobilijarom sa 6 interaktivnih punktova koji pružaju informacije o flori i fauni ovog područja. Sama prirodna atraktivnost staze, sa dobrim interpretacijskim sadržajem predstavlja jednu od glavnih atrakcija Parka.
Dužina staze: 3,4 km
Težina staze: laka
Vrijeme prolaza: 0:40 h
Dobro došli u jedan od najljepših Nacionalnih parkova regiona.