Žabljak – Pod Durmitorom se još priča da je Radule Šibalić, kao dječak, prvog skijaša koga je u životu vidio opisao kao “čovjeka ispred koga se kreću dva pijevca kojima se iz snijega vide samo kljunovi”. Skijanje je u Crnoj Gori počelo krajem 19. vijeka i vezuje se za dolazak Norvežanina Fridriha Angela. Na Durmitoru su se skije pojavile nešto kasnije i brzo postale neophodan rekvizit. Po mnogima – revolucionaran, jer su omogućile lakše kretanje i bacile u zasjenak krplje, pomagala slična teniskom reketu, koje su vezivane za obuću i nijesu dozvoljavale dublje propadanje u snijeg (grezanje) prilikom hodanja.
Durmitorci su brzo shvatili da skije mogu biti i podesno sredstvo za zabavu. Što brže sletjeti, što duže skočiti, bio je cilj samoukih durmitorskih momaka između dva svjetska rata. Tek poneko je imao prave skijaške cipele i “fabrične skije”. Većina ih je bila ručno napravljena od bukovih dasaka, diskretno savijenih vrhova, a umjesto vezova sa metalnim sajlama i oprugama bili su oni načinjeni od kože i opute.
Početkom šezdesetih je bilo sve više poklonika ljepota Durmitora. Lavinu turista je trebalo dočekati novim kapacitetima i ponudom. Uz punu podršku republičke vlasti, Žabljak tada investira u dvije ski – skakaonice i aerodrom na Jezerskom polju.
“Bila je to travnata pista gdje su svakog ljeta slijetali i uzlijetali manji avioni. Uz aerodrom su bile dvije ambijentalne zgrade za prihvat putnika. Karte su se prodavale u Turist birou u Žabljaku. Imali smo i autobus koji je saobraćao iz grada do aerodroma. Sve je odisalo disciplinom, kakva se može vidjeti na savremenim terminalima, ali je bilo i specifičnog durmitorskog šmeka, koji je opčinjavao putnike. Kako im razbiti strah, ukrcati ponekog više. Svaki putnik je čašćen pićem prije polijetanja”, priča vajar Mićo Blagojević, prosvjetni radnik, ali jednako i turistički i skijaški.
Pravi polet se desio nakon izgradnje ski-skakaonica, koje su prethodile državnim (jugoslovenskim) prvenstvima u nordijskim disciplinama 1962. i 1965. godine. Skakaonice je, do tada, imala samo Planica u Sloveniji.
“Slavni skakač Janez Polda je počeo učiti skakače, a trkače jedan od ponajboljih iz tog sporta Nikola Štrbenk”, sjeća se tih vremena Naod Vuković, skijaški entuzijasta, jedan od petorice žabljačkih sudija na Olimpijadi u Sarajevu i tehnički delegat na 22. međunarodne trke.
On iz zaborava izvlači i priču o entuzijazmu sa kojim su se Žabljačani prihvatili organizacije državnog prvenstva u smučanju 1962. godine, čiji je pokrovitelj bio predsjednik Republike Blažo Jovanović.
“Morali smo se pokazati dobrim domaćinima, i taj test smo položili. Na velikoj skakaonici nije se bilo uhvatilo snijega, pa su ga mještani donijeli. Cijeli grad – čak i đaci iz škole – čepao je snijeg na doskočištu kako bi skokovi bili bezbjedni”, priča Vuković.
Osim jednog Slovenca, svi su doskočili bezbjedno, a među njima i Žabljačani Božo Čvorović i Milosav Ćetković.
Božov skok od 46 metara i danas je crnogorski rekord.
Skakaonice
Od dvije skakaonice, koje je, kako reče Naod Vuković, projektovao “dokazani prijatelj Durmitora Ratko Novaković”, velika (šezdesetometarska) je bila kod hotela “Durmitor”, a mala (tridesetmetarska) u gradu. Građene su u jesen 1961. godine. Brzu gradnju je omogućila konfiguracija terena, tako da su, prema sjećanju Vukovića, drvene konstrukcije zaletišta brzo sklopljene, izlivena su betonska odskočišta, a doskočni prostor su, pod stručnim nadzorom, radili mještani.
Nažalost, skakaonice su trajale samo do kraja šezdesetih. Ostali su samo njihovi temelji, da podsjećaju na vremena kojima se Durmitorci ponose.
Sreten nagrađen “triglavkama”
Omladinci su 1965. godine skakali na maloj skakaonici. Nikome ni danas nije jasno kako je desetogodišnji Sreten Pejović u jednoj pauzi uspio da skoči. Skije, bukove daske duge oko metar, a skok dug 17 metara.
Takmičenje je gledao funkcioner Đoko Pajković, pripitao nekoga za dječakovo ime, i ubrzo ga darovao “triglavkama”, tada čuvenijim od “elana”.
Tekst : Obrad Pješivac ( dio teksta koji je objavljen u ND “Vijesti” 11.januara 2009.godine
Foto : www.durmitorcg.com