Sveti Nikola ili Školj (ita. scoglio – stijena), kako ga zovu mještani, je najveće crnogorsko ostrvo na Jadranu. Ostrvo se prostire na 47 hektara i na oko 2 km dužine.
Na ostrvu se dugo godina nalazio i restoran “Havaji”, pa je od tada ostrvo poznato i pod tim imenom. Ostrvo je povezano sa Budvom podmorskim sprudom Tunja, na kojem se za vrijeme osjeke vodostaj spušta na svega pola metra, pa se gotovo može pregaziti.
Za ostrvo i sprud je vezana i interesantna legenda o Svetom Savi, koji je u dva navrata (1229. i 1234. godine) iz Budve polazio za Palestinu u posjeti hrišćanskih svetilišta u Svetoj zemlji.
Prema legendi, prilikom kretanja na jedno od ta dva putovanja, nastalo je veliko nevrijeme i brod kojim je trebalo putovati čekao je sklonjen u zavjetrini ostrva Sveti Nikola. Čekajući na obali, Sveti Sava je u vodu bacao kamenčiće, od kojih se kažu stvorio put do ostrva, kojim su on i njegovi pratioci potom došli do broda.
Na ostrvu se danas nalaze lijepo uređene plaže i plažice, dok kojih se ljeti može doći sa brodićima, koji turiste prevoze sa budvanske obale.
Priča o crkvi Svetog Nikole
(izvor : radio.dux )
Na ostrvu se nalazi crkvica posvećena Svetom Nikoli, zaštitniku pomoraca. Prema predanju, ovu crkvu su podigli krstaši koji su krajem 11. vijeka prolazi ovim krajem na povratku u svoju domovinu. Smatra se da je krstaške ratnike ovdje pogodila kuga, koja je i usmrtila neke od njih. Preživjeli su zatim na ostrvu podigli crkvu, a preminule sahranili u prostoru oko crkve.
Crkva je podignuta je na zaravni prema Budvi, po predanju, od vojvode Rajmunda, francuskog viteza , kada je predvodio vojsku u prvom krstaškom pohodu na sveti grad Jerusalim (1096/97).
Cijelo ostrvo je bilo vlasništvo budvanske vlastele do 1610. godine a onda je postao vlasništvo katoličke crkve svetog Ivana Krstitelja do 1802. godine kada je rasprodan seljacima opštone Paštrovske, najviše selu Bečići. Ostalo je u vlasnosti katoličke crkve onoliko koliko je ograđeno zidom. Na tom prostoru bilo je groblje za katolike Budve, jer su Austrijanci 1820.godine zabranili sahranjivanje mrtvih na prostoru ispred samostanske crkve Santa Marija in Punta.
Godine 1864. crkva je bila obnovljena zauzimanjem Aleksandra Medina i Fortunata Mikule. Neke porodice su dale novac, tigle Niko Mikula, klak Špiro Petrović – Slaničar, a četiri praga Niko Pigassi. Godine 1894. pilot Izidor Kurti, budvanin, zasadio je borove oko crkve.
U katastrofalnom zemljotresu 1979. godine i ova je crkva bila oštećena. Popravljena je zalaganjem župnika don Nikole Majića i preduzetnika Nika Palunko, i svečano blagoslovljena 3. maja 1997.godine.
Ostrvo Sveti Nikola je do skoro bilo prirodni rezervat velikog broja životinja. Sredinom šezdesetih ovdje su dovedena dva para jelena lopatara sa ostrva Brioni, a naseljeni su i mufloni, šumski zečevi i fazani. Prema pričama mještana na ostrvu se svojevremeno nalazilo čak i do 100 primjeraka jelena i drugih životinja, koji su se pred noć spuštali i do samih plaža. Danas, smatra se da su svi primjerci ovih životinja pobijeni u krivolovu u zadnjih 10 godina.
Ostrvo Sveti Nikola/Školj/Havaji su nešto što morate posjetiti, prepustiti se prirodi i moru.